İLAÇ MARKA ve PATENT DAVALARI

Sağlık endüstrisi, hızla gelişen bir sektördür ve bu sektörde faaliyet gösteren şirketlerin önemli varlıkları arasında marka ve patent değerleri bulunmaktadır.

İlaç sektörü, sürekli olarak yeni keşiflere, araştırmalara ve geliştirmelere odaklanan bir alan olarak bilinir.

İlaç şirketleri, geliştirdikleri ilaçların tanıtımında ve pazarlamasında marka kullanımına büyük önem verirler. Ancak, bu markalar zaman zaman hukuki sorunlarla karşı karşıya kalabilir.

Marka bir işletmenin ürünlerini, rakiplerinden ayıran tanıtıcı işaret olarak tanımlanmaktadır. Rekabetin yoğun olduğu sağlık sektöründe, bir ilacın benzersiz bir tanıtımı ve ayırt edici bir markası olması kritiktir.

Marka olarak seçilen işaretler, tercihe göre ürünü çağrıştıran kelimelerden oluşacağı gibi ürünle ilgisi olmayan kelimelerden de oluşabilir.

Ürünü çağrıştıran kelimelerden oluşan markaların; piyasada tanıtımını yapmak ve pazar payı elde etmek nispeten kolaydır. Fakat benzer kelimelerden oluşan ve taklitlere yönelik markalara karşı korumak son derece zordur. Bu tür markaların büyük çoğunluğu marka hukuku açısından Zayıf Marka olarak kabul edilirler.

Ürünü çağrıştırmayan kelimelerden oluşan markaların; piyasada tanıtımını yapmak ve pazar payı elde etmek nispeten daha zor olmakla birlikte benzer ve taklit markalara karşı kuvvetlidir.

İlaç sektöründeki markalar incelendiğinde daha ziyade içindeki etken madde ile tedavisi amaçlanan hastalığı çağrıştıran kelimelerden oluştukları gözlenmektedir.  Bu durum aynı tedaviye yönelik ilaçların, markalarının benzer olmasını neden olmaktadır.

İlaç sektöründe benzer markalar, marka tecavüzleri sık gözlenen fiili bir gerçekliktir. İlaç markalarında benzerlik, iltibas değerlendirmesi normal ürün markalarına nazaran farklıdır. İlaç markaları açısından farklı bir uygulama ve içtihat oluşmuştur.

İlaçların tüketicilere (hastalara) doğrudan satılmak yerine daha ziyade Doktor ve Eczacılar aracılığıyla satılması, markaların benzerliğine bir nevi tolerans nedeni olarak sunulmaktadır. Çünkü Doktor ve Eczacıların, ilaçlar, etkin maddeler ve ilaç markaları konusunda bilinç ve bilgi düzeyinin yüksek olduğu dolayısıyla sıradan bir tüketicinin benzer bulduğu markalar arasındaki farkları rahatlıkla görecekleri kabul edilir. 

Yargıtay’ın da bu yönde birçok içtihadı bulunmaktadır! Bu yorum genel itibariyle mantıklı kabul edilse de her olaya ve markaya uymamaktadır. Özellikle, ülkemizde Doktora gitmeden ilaç alınması ve ilaç paylaşılmasına sıklıkla rastlanılmaktadır. Dolayısıyla Yargıtay İçtihadında belirtildiği gibi “ilaca ulaşım sırasında Doktor ve Eczacıların destek sağlaması” her zaman gerçekleşmemektedir.

Diğer yandan Yargıtay’ın söz konu yerleşik içtihadına rağmen çoğu mahkeme aksi yönde kararlar oluşturmakta, ilaç markalarında yer alan etkin maddeye, hastalık adına atıf yapan kısaltmalara dikkat etmemektedirler. 

İlaç marka ve patent davaları hem ilaç şirketleri hem de tüketiciler için büyük öneme sahiptir.

İlaç Davalarının Ortaya Çıkma Nedenleri:

Patent ve Marka İhlali; İlaç şirketleri, başka bir şirketin marka ve patentini ihlal ederek aynı veya benzer bir ilacı piyasaya sürebilir. Bu durum, hukuki bir mücadeleyi beraberinde getirebilir.

Tescil Süresinin Dolması; Bir ilacın patent süresi sona erdiğinde, jenerik ilaç üreticileri aynı formülü kullanarak benzer bir ilaç üretebilir. Bu durum da çeşitli patent davalarına yol açabilir.

Jenerik Markalar; İlaç markalarının içeriğindeki etkin madde ve tedavisi amaçlanan hastalığa atıf yapan kelime ve kısaltmaları kullanması, markalar arasında benzerlik doğmasına sebebiyet verebilir.

Biosimilars -  Biyobenzer  Ürünler ; Biyoteknoloji alanındaki ilaçlar olan biosimilars, orijinal biyolojik ilaçların neredeyse aynı kopyası olan biyolojik bir tıbbi üründür. Bu alandaki patent ihlalleri de sıkça hukuki mücadeleleri beraberinde getirebilir.

Sektörel Tanımlar ve Uygulamalar; İlaç sektörünün kendine has tanımları ve hukuksal sorunları bulunmaktadır. Bunların başında  “Referans ile Eşdeğer İlaç” tanımıyla bu ilaçları üretenler arasındaki rekabet başı çekmektedir. Ayrıca paralel ithalat, tedarik kotası ve ikili fiyat uygulaması sorunlarıyla da yoğun bir şekilde karşılaşmaktadır.

Markanın Genelleşmesi; Bazı markalar zaman içerinde ayırt edicilik özelliklerini kaybederek o ürün için genel ada dönüşebilir. Bu durumda söz konu markanın izinsiz kullanımını artırır hatta zorunlu hale getirebilir. 

İlaç Marka Patent Davaları, Neden Önemli?

Rekabet ve Taklit Ürünler: Sağlık sektöründeki rekabet, yeni ilaçların sürekli ortaya çıkmasına neden olur. Bu durum, markalar arasındaki rekabetin sertleşmesine yol açabilir ve taklit ürünlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Patent İhlali: İlaç şirketleri, genellikle belirli bir süre boyunca ürettikleri ilacın patentine sahiptir. Patentin ihlali, ciddi hukuki sorunlara yol açabilir ve davaları beraberinde getirebilir.

Tüketici Güveni: Sağlıkla ilgili ürünlerde marka güveni kritik öneme sahiptir. Bir ilacın güvenilirliği ve etkinliği, marka imajıyla doğrudan ilişkilidir. Marka ve patent ihlalleri, bu güveni sarsabilir.

İlaç marka davaları hem şirketler hem de tüketiciler için büyük önem taşır. Bu nedenle, sağlık sektöründeki ilaç üreticileri, güçlü bir hukuki destekle marka ve patent davalarıyla başa çıkabilirler.