Özel Bilirkişi Raporu / Uzman Mütalaası Nedir?

Çözümü uzmanlık gerektiren Hukuki veya Teknik bir ihtilafta, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde resmi bir görevlendirme olmaksızın uzmanları tarafından hazırlanan bilimsel, teknik ve hukuki değerlendirmelerdir.  

 

Neden Özel Bilirkişi Raporu /Uzman Mütalaası Alınmalı?

Özel rapor/mütalaa alınması tercihe bağlı bir uygulama olup hukuki bir zorunluluk değildir. Bir taraf iddialarını ispatlamak için serbestçe bu tercihi yapabilir.

Mahkemenin görevlendirmiş olduğu bilirkişi raporu ile tarafların alacakları uzman mütalaası arasında hukuken ciddi bir fark bulunmamaktadır, ikisi de takdiri delil niteliğindedir.

Hakimin uzman mütalaasına alınış yolu itibarı ile makul bir şüphe ile yaklaşması beklenir bir tutum olmakla birlikte, mütalaada yer alan tüm hususların ikna edici ve ispatlı bir şekilde sunulması raporun güvenilirliğine katkı sağlayacaktır.

Ayrıca özel bilirkişi raporu / uzman mütalaası almak için taraflar arasındaki ihtilafın adli makama yansıması şartı da yoktur, arabuluculuk gibi dostane çözüm yollarında da tarafların mutabık kaldıkları kişi ve/veya özel kurumlardan rapor / mütalaa alması mümkündür.

 

Özel Bilirkişi Raporun Dava Sürecine Etkisi Nedir?

Raporun alınma aşamasına göre etki değişir;

Dava açılmadan önce alınan özel rapor/mütalaalar sayesinde Swot analizi yapma imkânı doğar, taraflar eksikliklerini ve hatalarını tespit ederek daha hazırlıklı olarak dava açarlar hatta hukuki ve teknik açıdan dava açmalarının hatalı olacağını tespit ederek gereksiz yere hatta aleyhlerine olacak şekilde dava açmaktan kurtulurlar.

Dava açıldıktan sonra fakat resmi bilirkişi raporu öncesinde alınacak özel rapor/mütalaalar sayesinde resmi bilirkişilerin de özel raporu/mütalaayı incelemeleri ve değerlendirmelerine imkan tanınır. Mahkemeler tarafından atanan bilirkişileri daha titiz ve özenli rapor düzenlemeleri konusunda yönlendirici olur. Resmi raporlarda yapılacak olası eksiklik ve hataların mümkün mertebe önüne geçilmesi sağlanır.  En ince detayına kadar teknik ve hukuki detayların göz önüne çıkmasına imkan tanınır.

Olumsuz Resmi Bilirkişi Raporu sonrası dosyaya sunulan özel rapor/mütalaalar uygulamada en sık rastlananlardır. Adli makamlar tarafından alınan bilirkişi raporunda gözden kaçmış, hesap ve işlem hatası yapılmış, yanlış değerlendirilmiş önemli konuların ortaya konabilmesini sağlar. Resmi rapora yapılan itirazı destekleme noktasında katkı sunma bakımından faydalı olmuş olsalar da davanın başında sunulan raporlar kadar etkili olmadığı kanaatindeyiz.

Olumlu Resmi Bilirkişi Raporu sonrası dosyaya sunulan özel rapor/mütalaalar, uygulamada en az rastlanan raporlardır zira olumlu resmi bilirkişi raporu alan taraf ayrıca özel rapor/mütalaa alma gereği pek duymamaktadır halbuki bu aşamada sunulacak özel bir rapor, resmi raporla aynı tespitleri yapıyor ve olası eksiklikler konusunda da değerlendirmeler de bulunuyorsa dava sürecine çok ciddi katkı sağlamaktadır.

 

Özel Bilirkişi Raporu / Uzman Mütalaası  Hangi Aşamada Alınmalı?

Raporun alınma zamanı, kullanım amacına göre değişiklik göstermektedir; Esas olan tüm tarafların beyan ve delillerinin toplanmasından sonra dosyanın uzmanı tarafından ele alınmasıdır.

Fakat bir taraf dava veya cevap dilekçesini hazırlarken teknik hususlarda destek alma ihtiyacı duyuyorsa ilk aşamada uzman mütalaası almanın faydası olur.

İlk aşamada alınan uzman mütalaası/raporu “karşı tarafın beyan ve delilleri” tam olarak incelenmediği için bir yönüyle eksik kalmış olsa da hukuki açıdan son derece önem arz eden ilk dilekçelerin hazırlanması sırasında sunacağı katkı çok ciddi olacaktır.

Dosyaya sunulacak özel raporun / mütalaanın çok fazla geciktirilmemesinde fayda vardır özellikle Resmi Rapor alınmadan önce mutlaka dosyaya sunulmalıdır.

 

Resmi Bilirkişi Raporundan Sonra Dosyaya Özel Bilirkişi Raporu / Mütalaası Sunulması Mümkün müdür?

Uzman görüş ve mütalaasının dava dosyasına sunum zamanı noktasında kesin bir süre bulunmamaktadır, kural olarak genel usul kurallarına tabiidir.

Fakat beklenen faydayı tam olarak sağlayabilmek için   raporun, yargılama aşamasının başlarında özellikle resmi bilirkişi incelemesi öncesinde dosyaya sunulması büyük önem taşır, bu sayede resmi bilirkişilerin de özel raporu/mütalaayı incelemeleri ve değerlendirmelerine imkan tanınır. Resmi raporlarda yapılacak olası eksiklik ve hataların mümkün mertebe önüne geçmesi sağlanır.

Resmi Raporlardan sonra dosyaya elbette özel rapor / mütalaa sunulması da mümkündür hatta uygulamada genel olarak Resmi Rapor aleyhine gelen taraf dosyaya özel rapor/mütalaa sunarak resmi rapora itiraz etmekte ve iddiasını ispatlamaya çalışmaktadır. Bu durumda özel rapordan elde edilmek istenen fayda tam olarak sağlanamadığı gibi resmi rapora karşı görüş beyan eden raporun ve rapora imza atan uzmanın tarafsızlığı ve güvenilirliği de gereksiz yere tartışmaya açılmaktadır.

 

Uzman Mütalaasının Yasal Dayanağı Nedir?

Özel rapor/mütalaa almak için ortada bir dava olması şart değildir.

Taraflar, aralarındaki ihtilafı dava sürecine başvurmadan dostane bir şekilde anlaşarak veya arabuluculuk süreciyle de çözme konusunda bir irade ortaya koyabilirler.

Dolayısıyla bu süreçte üzerinde anlaşamadıkları hususlarda tarafsızlığı ve dürüstlüğü konusunda ihtilaf yaşamadıkları bir uzmandan rapor alma yoluna gidebilirler. Bu seçimlerini serbestçe yapabilirler.

Diğer yandan

Taraflar arasındaki ihtilaf yargı sürecine yansıdıysa da özel rapor/mütalaa alınması mümkündür. Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK 67 md) ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HMK 293 md) buna cevaz vermektedir. Tarafların iddialarını özel rapor/mütalaayla ispatlamaları yasal haklarıdır.

 

Özel Bilirkişi Raporunda / Uzman Mütalaalarında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Öncelikle raporu hazırlayan uzmanların mesleki, bilimsel, teknik ve hukuki yeterlilikleri yüksek düzeyde olmalıdır.

Raporu hazırlayan uzmanların “tarafsızlığı ve dürüstlüğü” büyük önem taşır; raporun sadece bir tarafın isteği üzerine ve bir tarafın ücret ödemesi nedeniyle yanlı olarak hazırlanması, bilime, tekniğe ve hukuka aykırı olarak tanzim edilmesi, görülen davada en ufak bir fayda sağlamayacağı gibi yargılama yapan makamın aleyhinize bir kanaat oluşturmasına da sebebiyet verecektir. 

Uzman mütalaası, adli makamlar tarafından denetime elverişli, gerektiğinde tablo, şekil, görsellik ile desteklenmelidir.

Rapor, yazım dili net ve anlaşılır olmalıdır. Teknik konularda hazırlanan raporlarda ağır mesleki terimlerden kaçınmak gerekir zira raporu okuyacak taraflar ve Hakim’in söz konu mesleki terimleri bilmesi beklenemez.

Raporu tanzim eden uzman, uzmanlık alanı dışına çıkarak görüş ve tespit yapmamalıdır aksi halde uzmanlık alanında yapmış olduğu son derece yerinde olan değerlendirme ve tespitlerin de güvenilirliği zedelenir.

Birden fazla teknik alanı kapsayan ihtilaflarda ilgili alanlarda uzman bilirkişi heyeti teşkil edilerek rapor alınması faydalıdır.    

 

Özel Bilirkişi Raporu Almanın Maliyeti Nedir?

Üzerinde çalışılacak konunun kapsamı, niteliği ve çalışmaya katılacak uzmanların sayısına göre maliyet değişikliği olacaktır.

Fakat bu maliyet asla özel rapor almama nedeniyle yaşanacak teknik ve hukuki hatadan fazla olmayacaktır.

 

 

Marka ve Patent İhtilaflarında Özel Raporun/Mütalaanın Faydaları Nelerdir?

Hukuk karşısında hak arayışı hukuki literatürde belirtildiği gibi kolay değildir.

Uygulamada aynı konuya sahip davalar için farklı kararlar verildiğine sıklıkla rastlanılmaktadır zira dava sonucunu birçok faktör belirler; Hakimin, Avukatların, Resmi Bilirkişilerin hukuki ve teknik bilgi, tecrübe ve bakış açıları büyük etki yapmaktadır. Davanın asillerinin davalarına verdikleri önem derecesi dahi kararda ciddi bir etken oluşturur.

Marka ve Patent gibi davanın konusu ihtisas gerektiren bir konuysa başta Hakim olmak üzere davaya katılanların konusunda ihtisas ve tecrübe sahibi olmaları önemlidir.

Ayrıca Marka, Patent, Endüstriyel Tasarım, Faydalı Model vb ihtilaflarda teknik, bilimsel ve idari sistemin en az hukuk kadar bilinmesi büyük önem taşımaktadır.

Uygulamalarda dava dosyasından alınan Resmi Bilirkişi Raporları kararın oluşmasında büyük etken olmaktadır, konusunda ihtisas sahibi olmayan Hakimlerin baktıkları dosyalarda oluşturulan kararlar Bilirkişi Raporlarının aynısı olmaktadır.

Bilirkişi Raporlarının kararlara yaptıkları büyük etki bazı haksızlıkları da doğurmaktadır, yetkin olmayan Bilirkişilerce oluşturulan raporlar çoğu zaman hukuka, mantığa aykırı olmakta ve adaleti gölgelemektedir.

Ayrıca Yeni Usul Kanunu uyarınca görülen davalarda Hukukçu Bilirkişilere getirilen yasaklar ve sınırlamalar nedeniyle Bilirkişi Heyetlerinde Hukukçular yer almamaktadır. Fakat hiçbir hukuki bilgi birikimi olmayan teknik bilirkişilerce oluşturulan raporlardaki hukuki görüşler maalesef uygulamada mahkemelerce itibar görerek karar oluşturulmaktadır. Teknik bilirkişilerce oluşturulan hukuki nitelikteki raporlar takdir edileceği üzere ciddi hatalar barındırmaktadır.

İçinde bulunduğumuz bu hukuksal durum karşısında yapılacak en iyi hareket dava açmadan veya açılan davaya bilirkişiye intikal etmeden önce dava konusuyla ilgili Özel Uzman Bilirkişi Mütalaası / Raporu almaktır.

Özel Uzman Mütalaalarının / Raporlarının Mahkemelerce dikkate alınması Yargıtay  Kararları uyarınca zorunludur. Özel mütalaalarda aynı resmi raporlar gibi takdiri delil niteliğindedir.

Dava dosyasının Mahkemelerce Resmi Bilirkişilere yollanmasından önce dosyaya sunulan Özel Bilirkişi Raporu içerik olarak Teknik ve Hukuki birikimi yansıtması halinde sadece Hakime değil Resmi Bilirkişileri de konu hakkında bilgilendirici olur.

Tutarlı bir özel bilirkişi raporu konusunda yetkin olmayan resmi bilirkişilerin konu hakkında bilgi sahibi olmasını sağlar ayrıca kötüniyetli raporların verilmesi girişimlerine de büyük ölçüde engel olur.

Özel bilirkişi raporu / mütalaa almanın tüm faydaları marka ve patent ihtilafları içinde geçerlidir.

Taraflar arasındaki ihtilafın adli yollara başvurmadan dostane ve arabuluculuk sürecinde çözümüne büyük katkı sağlar.

 

Özel Bilirkişi Raporu / Mütalaa Oluştururken Nelere Dikkat Ediyoruz?

Firmamızda, teknik ve hukuki yetkinliği bulunan Marka Vekili ve Patent Vekili Hukukçular bulunmaktadır.

1998 yılından bu yana Marka, Patent, Faydalı Model, Tasarım tescili alanında binlerce işlem gerçekleştirmenin verdiği bilgi birikimi ve deneyime sahibiz. İşlemleri takip etmek için teknik donanımlarımız ve yazılımlarımız bulunmaktadır.

Büromuzda çalışan vekillerimiz bilirkişi raporu hazırlama ve değerlendirme noktasında deneyim sahibidir.

Tarafımıza intikal eden dosyayı öncelikle Teknik ve Hukuki olarak detaylı olarak ele almaktayız; dosyayı tarafsız olarak bir ön değerlendirme yaparak müracaat edene bilgi vermekteyiz.

Ön değerlendirme ve bilgilendirme akabinde rapor tanzim edilmesine karar verilirse uzmanlarımız dosyayı çok daha derinlemesine teknik ve hukuki açılardan ele alıp rapor tanzim etmektedirler.

Tarafımızca oluşturulan raporlar tarafsızlık, bilimsellik, eşitlik ilkeleri gözetilerek oluşturulmaktadır kati suretle “ödeme yapanı haklı çıkarmak için zorlama raporlar” büromuzca imza altına alınamaz.

Esasen bu tür zorlama ve yanlı raporların, ihtilaflarda fayda sağlaması da mümkün değildir aksine aleyhe kanaat oluşmasına ve hakkaniyet indirimlerinin yapılmasına engel olurlar.

Ayrıca, tarafsızlık, bilimsellik ve eşitlik ilkesiyle hazırlanan raporun/mütalaanın müracaat edenin hoşuna gitmeyen tespitleri içermesi aleyhe değil lehe bir durumdur zira müracaat eden zayıf noktalarını tespit edip düzeltme imkanına kavuşacağı gibi hukuken ve teknik olarak haksız olduğu bir alanda gereksiz yere ihtilaf başlatıp masraf yapmasının önüne de geçmiş olur.